تبیین رابطه دسترسی کشورها به دریا با شاخص توسعه انسانی

Authors

  • احمدی پور, زهرا گروه جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس،تهران،ایران
  • حافظ نیا, محمدرضا گروه جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس،تهران،ایران
  • پور طاهری, مهدی گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس ،تهران،ایران
Abstract:

سرشت متحول رابطه انسان و محیط جغرافیایی، بر اندیشه و مکتب فلسفی علوم جغرافیا تأثیر قابل‌ملاحظه‌ای گذاشته است. این رابطه در قالب «تحلیل اکولوژیکی»، یکی از حوزه­های مهم تحقیقاتی در علوم جغرافیا است. موقعیت جغرافیایی کشورها یکی از عناصر مهم در محیط جغرافیایی است و در تمامی نظریات سنتی و مدرن علوم جغرافیا، یکی از متغیرهای مهم در شکل یابی قدرت و رفتارهای سیاسی کشورها است. تماس با آب‌های آزاد و موقعیت دریایی کشورها، یکی از عناصر موقعیت جغرافیایی است و متغیری مهم در نظریات جهانی جغرافیای سیاسی و مطالعات دریایی است. دسترسی به محیط­های دریایی، بسترهایی از محدودیت و فرصت برای کشورها فراهم می­نماید. هدف این تحقیق، تبیین رابطه دسترسی کشورها به دریا با شاخص توسعه انسانی و مقایسه شاخص توسعه انسانی کشورهای دریایی با کشورهای محصور در خشکی است. تحقیق حاضر ازلحاظ هدف، بنیادی و ازنظر روش توصیفی - تحلیلی و همبستگی است. به‌منظور تبیین رابطه دسترسی دریایی کشورها با شاخص توسعه انسانی، دسترسی دریایی کشورهای دریایی، شاخص سازی و رتبه­بندی گردید و در تحلیل رگرسیونی، رابطه این دو شاخص تبیین گردید. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نشان می­دهد که ضریب همبستگی شاخص دسترسی دریایی با شاخص توسعه انسانی برابر با 314/0 است (05/0­< 000/0 ­مقدار احتمال). نتایج نشان می­دهد که رابطه معنی­داری بین این دو شاخص وجود دارد، به‌طوری‌که به ازای یک واحد افزایش در میزان شاخص دسترسی دریایی، میزان شاخص توسعه انسانی به‌اندازه 577/0 درصد افزایش می­یابد (مقدار ثابت 649/0­ درصد). به‌منظور تبیین بیشتر اثر دسترسی دریایی بر شاخص توسعه انسانی، کشورهای محصور در خشکی در مقام گروه شاهد انتخاب‌شده‌اند. نتایج حاصل از آزمون تی دو گروه مستقل (کشورهای دریایی و کشورهای محصور در خشکی)، مبین آن است که کشورهای دریایی در مقایسه با کشورهای محصور در خشکی، میزان شاخص توسعه انسانی بالایی دارند (05/0­< 015/0 مقدار احتمال). با توجه به نتایج تحقیق می‌توان گفت دسترسی کشورها به دریا از عوامل تأثیرگذار بر روند توسعه انسانی است.  © 2018 Geographical Researches

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نگاهی به شاخص توسعه انسانی و جایگاه ایران در برخورداری از توسعه انسانی در مقایسه با سایر کشورها

در گزارش توسعه انسانی سال 2007 برنامه توسعه سازمان ملل، ایران با شاخص توسعه انسانی759/0 در بین 177 کشور در رتبه 94 قرار گرفته و در مقایسه با سال قبل از آن دو پله ارتقاء یافته است. در بررسی اجزای تشکیل دهنده شاخص توسعه انسانی، ایران در دو شاخص درآمد سرانه و آموزش با پیشرفت و در شاخص امید به زندگی در بدو تولد با پسرفت مواجه بوده است. در مقایسه با کشورهای منطقه خاورمیانه و همسایه در جایگاه دهم و...

full text

تحلیل و تبیین رابطه همبستگی شاخص توسعه انسانی و شاخص توسعه پایدار و تطبیق این شاخص‌ها در ایران

شاخص اهداف توسعه پایدار در سال‌های اخیر توجه بسیاری از محققان و سیاست‌گذاران را به خود جلب کرده است. شاخص توسعه انسانی نیز که بر اساس چند شاخص مهم و کلیدی محاسبه می‌شود اگرچه یک روش قدیمی‌تر برای مقایسه کشورها در بعد سلامت و آموزش به حساب می‌آید اما همچنان در بین محققان و سیاست‌گذاران یک شاخص موردقبول است. هدف از این مطالعه بررسی وضعیت ایران در شاخص توسعه انسانی و شاخص اهداف توسعه پایدار و نیز ...

full text

بررسی مقایسه‌ای اثر آلودگی زیست محیطی بر شاخص توسعه انسانی در کشورها با سطوح مختلف توسعه یافتگی

با توجه به مطرح شدن مفهوم توسعه پایدار ،می توان گفت که تنها فراهم آوردن زمینه های رشد اقتصادی و افزایش سطح بهداشت و آموزش که مؤلفه های سنجش توسعه یافتگی جوامع هستند ،نمی تواند راهگشایی برای رسیدن به توسعه ای از نوع توسعه پایدار باشد، بلکه نیاز به توجه جدی به اقتصاد همراه با حفاظت از محیط زیست از اهمیت خاصی برخوردار است. اما از آنجائیکه اغلب کشورها به منظور افزایش سطح توسعه (شاخص توسعه انسانی)، ...

full text

تبیین رابطه موقعیت دریایی کشورها با سطح توسعه

موقعیت دریایی، یکی از مهم ترین ابعاد مربوط به موقعیت جغرافیایی کشورها است. موقعیت دریایی، منشاء مزیت و در برخی مواقع منشاء تهدید و مخاطرات طبیعی و انسانی برای جامعه ساکن در پهنه خود است. موقعیت دریایی همواره یکی از عناصر مهم در نظریه ها و مدل های راجع به قدرت و استراتژی دریایی و توسعه یافتگی کشورها است. تحقیق حاضر با هدف تبیین رابطه موقعیت دریایی کشورها با سطح توسعه انجام یافته است. این تحقیق ا...

شاخص های پذیرش و توسعه بانکداری الکترونیک در ایران (با نگاهی به تجارب سایر کشورها)

 با افزایش استفاده از اینترنت عجیب نیست که از این فناوری در خدمات بانکی و مالی هم استفاده شود. عصری که در آن زندگی می کنیم ، احتمالاً هیجان انگیز ترین زمان در تاریخ برای مطالعه بازارها و موسسات مالی است. آشفتگی فزاینده محیط، رقابت و تغییر ، جهانی سازی ، نظارت و کنترل بر تغییر ترجیحات مشتریان بدین معنا ست که استراتژی های جدید برای جذب و حفظ مشتری مهم شده است .ملاک گزینش بانک از سوی افراد، رضا...

full text

شاخص توسعه انسانی

رشد تولید ناخالص به عنوان یکی از شاخص‌های رشد و توسعه اقتصادی کشورها مطرح بوده است. ولی با توجه به اینکه این شاخص، معیار مناسبی جهت تعیین رفاه شهروندان نمی‌باشد، توجه اقتصاددانان به شاخصی معطوف شدکه علاوه بر متغیرهای اقتصادی، متغیرهای اجتماعی و انسانی را نیز شامل گردد. یکی از بهترین این شاخص‌ها، شاخص توسعه انسانی می‌باشد. این شاخص در واقع نوعی جدول تناسبی است که در آن کشورهای جهان براساس فاکتور...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 33  issue 1

pages  12- 25

publication date 2018-06

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

No Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023